Geschiedenis registers van vaartuigen in Nederland

In de jaren veertig van de vorige eeuw is er al een poging gedaan om vaartuigen, die dreigden verloren te gaan, te inventariseren. Deze kennis en nog een tweede inventarisatie in de jaren vijftig heeft geleid tot de collectie schepen in het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen. Een deel van de toen verzamelde schepen is te zien in de Schepenhal of in de wateren van het Buitenmuseum.

Na de Tweede Wereldoorlog kwam de belangstelling voor het behoud van het varend erfgoed echt op gang. Veel particulieren, stichtingen of verenigingen begonnen schepen te behouden. De eerste organisatie die een registratie opzette was de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten, opgericht in 1955.

Naast het Zuiderzeemuseum kwamen ook schepencollecties in andere musea tot stand zoals  in het Maritiem museum / Havenmuseum te Rotterdam en het Scheepvaartmuseum in Amsterdam.

Eind jaren tachtig is een aanzet gemaakt tot een landelijke inventarisatie met als resultaat een lijst van ruim 1800 schepen. Tijdens de manifestatie "Het schip als Monument" (1987) in het Zuiderzeemuseum werd deze inventarisatie gepubliceerd en kwam voor het eerst een schepenlijst voor iedereen beschikbaar.
Zie Spiegel der Zeilvaart september 1987. deel 1 en deel 2(lijst).

Enkele jaren later heeft de Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN) het RVEN opgezet.

Er is vele jaren gewerkt aan gemeenschappelijke criteria en vergelijkbare terminologie. Eigenaren hebben schepen aangemeld, die zijn beoordeeld door de schouwcommissies van de aangesloten behoudsorganisaties. Aanvankelijk waren de gegevens van deze schepen alleen te raadplegen op het bureau van de FVEN. Sinds 2015 is dat register via deze site openbaar gemaakt door de toenmalige minister Jet Bussemaker tijdens SAIL2015.

Sinds 2020 is het register vernieuwd. Gegevens van de ca 3600 schepen uit het ‘eerste’ register worden hier telkens aangevuld met actuele gegevens van de aangesloten organisaties.